Net Maaş ve Brüt Maaş Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Maaş kontrolü söz konusu olduğunda, iletişimsizlik ne kadar az olursa o kadar iyidir. Net maaş ve brüt maaş kavramlarını irdelemeden önce genel anlamda maaş kavramını tanımakta fayda var. Maaş, bir işverenin yaptığı iş karşılığında çalışanlarına yaptığı düzenli ödemedir. Genellikle aylık olarak sabit aralıklarla ödenir ve genellikle yıllık toplam olarak ifade edilir. Maaşlar genellikle aynı sektör ve bölgede benzer pozisyonlardaki diğer çalışanların kazandıklarını karşılaştırarak belirlenmektedir diyebiliriz. 

Yılın ilk aylarında çalışanlar maaş hesaplarında daha yüksek miktarda para görürken yılın son zamanlarında ise bu miktarın gittikçe düştüğünü görmektedirler. Genel olarak maaşlarında aydan aya dalgalanmalar yaşanmaktadır. Maalesef ki ülkemizde bu durum nedeniyle muhasebe ya da insan kaynakları departmanlarıyla çalışanlar arasında sıklıkla münakaşa çıkabilmektedir. Bu münakaşaların en büyük sebebi, çalışanlara maaş sistemlerini açıkça ve anlaşılır bir şekilde anlatılmamasından kaynaklanmaktadır. Genel olarak, profesyonel dünyaya ilk kez katılanlar net maaş ve brüt maaş kavramları arasında basit bir karışıklık yaşayabilmektedirler.

Brüt ücret ile net ücret arasındaki farkların anlaşılması, işverenler ve çalışanlar için çok önemlidir. Her iki taraf da maaş gereksinimlerini belirlerken veya işe alma kararlarını verirken net ödeme ve brüt ödemenin şartlarını iyi belirlemeli ve karşı tarafa açıkça şartları anlatmalıdır.

Brüt Maaş Nedir?

Brüt ücret, bir çalışanın vergiler ve kesintiler yapılmadan önce aldığı toplam para miktarıdır. Örneğin, bir işveren size yıllık 5.000 TL maaş ödediğinde, brüt maaş olarak 5.000 TL kazandığınız anlamına gelir. Gelir vergisi , damga vergisi, sağlık sigortası vb. herhangi bir kesinti yapılmayan maaştır. En iyi şekilde, tüm ödenekleri (ikramiyeleri, tatil ücretini, fazla mesai ücretini) ekledikten ve herhangi bir vergi indirmeden önce çalışana ödenen maaş miktarı olarak anlaşılabilir.

Brüt geliri, sunduğunuz hizmetlerden elde ettiğiniz kâr olarak düşünün. Herhangi bir kesinti veya vergi öncesi aslında almanız gereken esas miktardır diyebiliriz.  Fakat işin içine kesintiler girdiğinde çalışanın eline geçen maaş miktarı değişmektedir. Bu nedenle brüt maaş ve net maaş kavramları arasındaki fark çok iyi anlaşılmalıdır.

Net Maaş Nedir?

Net ücret, vergi ve sigorta kesintilerinden sonra işvereninizin size ödediği para miktarını ifade eder. 

Böylece, net maaş, brüt maaştan vergi düşüldükten sonra kesinleşir. Yasal vergiler düşüldükten sonra işveren tarafından çalışanın aldığı miktardır. Kısacası bir çalışanın banka hesabına yatırılan gerçek tutardır. Bu genellikle eve götürülen ücretiniz olarak adlandırılır.

Net ödemenizi oluşturmak için brüt ödemenizden çıkacak kesinti örnekleri şunlardır:  Gelir vergisi, Damga Vergisi, Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Tahsisi, İşsizlik Sigortası Çalışan Tahsisi gibi.

Brütten Nete, Netten Brüte Maaş Hesabı Nasıl Yapılır?

Brütten nete maaş hesaplama yöntemi ile çalışanlar ne kadar gelir vergisi verdiği ya da ne kadar AGİ (aile geçim indirimi) aldığını hesaplayabilirler. Brütten nete maaş hesaplaması yapılırken SGK Primi, İşsizlik Sigortası, Damga Vergisi, AGİ (aile geçim indirimi), Gelir Vergisi gibi birçok değişkene bağlı kalınmaktadır.

Brüt maaş hesaplaması net maaşa, sgk işçi pirimi, işsizlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi eklenerek yapılmaktadır.

Net maaş hesaplamak için de aşağıda ki yöntem izlenebilir.

*BRÜT MAAŞ - Toplam Kesintiler (Ödenecek gelir vergisi + Damga Vergisi + Sosyal Güvenlik Primi Çalışan Tahsisi + İşsizlik Sigortası Çalışan Tahsisi) = NET MAAŞ formülü uygulanmaktadır.

*BRÜT MAAŞ - Sosyal Güvenlik Primi Çalışanlarının Tahsisi (% 14) - İşsizlik sigortası Çalışanın dağılımı (% 1) = Gelir vergisi matrahını vermektedir.

*Gelir vergisi matrahı - Gelir vergisi (% 15) - Damga vergisi (0,00759) = NET MAAŞ

Brüt maaştan %14’lük SGK primi elde edilir ve %1’lik işsizlik sigortası bedeli elde edilir. Brüt maaştan sgk primi ve işsizlik sigortası bedeli çıkartılarak gelir matrahına ulaşılır. Daha sonra gelir matrahına göre örnek olarak %15 lik gelir vergisi ve (0,00759) damga vergisi alınır, çıkan sonuçlar bir önceki elde edilen gelir matrahından düşürülür. Bunu yanı sıra Asgari geçim indirimi(AGİ) çıkan sonuca eklenir ve Net Maaş bilgisine ulaşılır.

ÖRNEK MAAŞ HESAPLAMA 2020

2020 yılında örnek brütten nete maaş hesaplama ve netten brüte maaş hesaplamalarını aşağıdaki tablolardan inceleyebilirsiniz.

Brütten nete maaş hesaplama

Netten brüte maaş hesaplama

Bir diğer basit yöntemse Brüt Maaş= Net Maaş/ 0.71491 formülüyle bulunabilir.  Fakat bu formül vergi matrahına göre de değişkenlik gösterebilmektedir.

Net Maaş ve Brüt Maaş Arasındaki Fark Nedir?

Bir çalışan net maaş ve brüt maaş arasındaki farkı daha iyi anlamak istiyorsa çalıştığı kurumun insan kaynakları departmanı birimlerinden maaş bordrosu talep edebilmektedir. Maaş bordronuzda brüt maaş üzerinden hangi kesinlerin ya da yardımların yapıldığını daha detaylı inceleyebilirsiniz.

• Başlangıçta herhangi bir kesinti yapılmaksızın kararlaştırılan ödeme brüt maaş olarak bilinir ve vergi ya da kesintilerin düşülmesinden sonra kalan tutar ise net maaş olarak bilinir.
• En önemli fark barizdir ki, brüt maaş her zaman net maaştan daha yüksektir.
• Brüt maaş ile net maaş arasında ki önemli bağ, net maaş her zaman brüt maaşa bağlıdır.
• Brüt Maaş, işveren tarafından her yıl ödenen çalışan lehine tüm giderleri içerirken, net maaş, çalışanın aylık olarak elde ettiği sabit tutardır.

Maaş konusunda çoğu çalışanın yaşadığı bir problem vardır o da yılsonuna doğru hesabına yatan paranın gittikçe düşmesi. Bunun en büyük nedenlerinden biri size maaş ödemenizin brüt maaş üzerinden yapılıyor olmasıdır. Ayrıca,  bazı vergi oranları yıl içerisinde değişkenlik göstermektedir. Örnek olarak gelir vergisi bunlardan biridir.

İşe ilk başladığınızda maaş konusunda anlaşmanızı brüt maaş üzerinden yaptıysanız, her ay toplam kazancınız arttıkça brüt maaşınızdan kesilen gelir vergisi oranı da artmaktadır. Bu nedenle senenin ilk aylarında hesabınıza yatan maaş miktarı yüksekken, kazancınızın toplamı arttıkça bir sonraki aylarda maaş miktarınızda azalma görülmektedir. Bu günümüzde çoğu şirketin uyduğu genel bir politikadır diyebiliriz.

2020 Yılı Ücret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranları

Gelir vergisi, gerçek kişilerin gelirleri üzerinden kesilen ve devlete ödenen vergilerdir. 2020 yılı içinde gelirlere uygulanacak gelir vergisi aşağıda yer almaktadır.

Çalışanlar her yıl maaşlarında bir eksilme görmek istemediği takdirde bunu işverenleriyle görüşmelidir. Maaş anlaşmasını yaparken Brüt Maaş üzerinden değil de Net Maaş üzerinden yapma isteğini belirtmelidir. Bu şekilde çalışanın maaşında bir değişiklik görülmeyecektir. Fakat çoğu işveren bu sistemi uygulamamaktadır çünkü brüt maaş sisteminde eksilmeler çalışanın maaşında olurken, net maaş sisteminde fazla ödemeyi şirketin yapması durumu söz konusudur.