Doğum İzninde İşten Çıkarılan Kadınların Hakları

İş dünyasında kadınların sıklıkla rastladığı konulardan belki de en öne çıkanı, doğum veya hamilelik izninde karşılaştıkları işten çıkarmalardır. İş Kanununda da belirtildiği üzere kadınların doğum öncesi ve sonrası olmak üzere 8’er haftalık yani toplam 16 haftalık izni bulunmaktadır.

Kadın işçinin hamilelik ya da doğum izni kullanması sırasında işverenler tarafından işin aksaması veya başka işletme gereklilikleri sebepleri öne sürülerek işten çıkarmalar gerçekleşebiliyor. Bu gibi durumlarda bilinmelidir ki sadece hamilelik ya da doğum nedeniyle çalışanın işten çıkarılması geçersiz bir fesih nedeni olarak görülmektedir. Doğum izninden sonra işten çıkarma gerçekleştiriliyorsa, bu sadece İş Kanunu kapsamında belirtilen işten çıkarma nedenlerine dayanması gerekmektedir.

Maalesef ki günümüzde hala birçok kadın çalışan hamilelik ve doğum sırasında işten çıkarıldıklarında ne yapmaları gerektiğini bilememekte ve haksızlığa uğramaktadır.

Kadın Çalışanın Hamile Olduğu İçin İşten Çıkarılması

Kadın çalışanın hamile olduğu için işten çıkarılması İş Hukukunun 18. Maddesine istinaden haklı bir fesih nedeni sayılmamaktadır.  Çalışanın fiziksel, biyolojik ya da iş verimini etkileyebilecek nedenleri ortada bulunmadığı takdirde işten çıkarma söz konusu olmamaktadır.  İş Kanunun 5. maddesinde belirtilene göre cinsiyet sebebiyle ayrımcılık yapılamayacağı da vurgulanmaktadır. Bu gibi durumlarda yaşanan işten çıkarmalar fesih hakkının kötüye kullanılması kapsamına veya cinsiyet sebebiyle ayrımcılık kapsamına girebilmektedir.

Bunların dışında hamile kadın çalışanın başka durumlarda işten çıkarılması söz konusu olabilmektedir. Hamile kadın çalışan iş feshini gerektirecek davranışlarda bulunduğu takdirde bunlar incelenerek işten çıkarılabilir.

Kadın Çalışanın Doğum İzninde İşten Çıkarılması

Kadın çalışan doğum sonrası bazı haklara sahiptir. Yasal olarak kadın çalışanın doğum öncesi 8 ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık eğer ikizlere hamile olma gibi çoğul gebelik yaşanıyorsa 20 haftalık analık izni bulunmaktadır. Bu ücretli izin sayılmakta ve anne adayı maaşını almaya devam etmektedir.

Bu durumda yaşanan işten çıkarmalar geçerli fesih sayılmamaktadır. Yazımızın devamında, doğum izninde işten çıkarılan kadınların hakları nelerdir? sorusunun cevabını sizin için açıklayacağız.

Kıdem Tazminatına Hak Kazanır mı?

Doğum iznini kullanan kadın çalışan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olmayan bir sebepten işten çıkarılmış olmalıdır ve aynı zamanda kadın çalışanın iş yerinde bir yıllık veya daha fazla çalışma süresini doldurmuş olması gerekmektedir. Eğer bu şartlar sağlanıyorsa kadın çalışan kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

İhbar Tazminatına Hak Kazanır mı?

Kadın çalışan doğum izni sırasında işten çıkarılırsa ihbar tazminatına hak kazanmaktadır.  İş sözleşmesi feshedilen çalışanın çalışma süresine göre iki ila sekiz haftalık ücreti tutarınca ihbar tazminatı ödemesi yapılması gerekmektedir.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği Alınabilir mi?

Kadın çalışanın geçici iş göremezlik ödeneğini alabilmesi için doğum izninin başladığı tarihte sigortalı olma durumunun devam ediyor olması gerekmektedir yani çalışıyor görünmelidir. Kadın çalışanın doğundan önceki 1 yıllık süre içerisinde en az doksan gün priminin ödenmiş olması gerekmektedir ve yine bu süre içerisinde herhangi farklı bir iş yerinde çalışmamış olmalı ve doğumun gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

İşe İade Davası Açma Hakkı

Kadın çalışanın işe iade davası açabilmesi için bazı şartların yerine getirilmiş olması gerekmektedir. Çalışanın kıdem süresinin en az 6 ay olması gerekiyor ve işverenle arasında belirsiz süreli bir iş sözleşmesi yapılmış olması gerekiyor. İş yerinde en az 30 çalışanın olması ve çalışanın iş akdinin nedensiz veya gösterilen nedenin dışında bir sebepten ötürü feshedilmiş olası gerekmektedir. Eğer tüm şartlar mevcutsa kadın çalışan bir ay içerisinde işe iade davası açabilmektedir. Eğer iş yerinde 30’dan az çalışan bulunuyorsa işverene karşı kötü niyet tazminatı için dava açılabilir.

Eşit Davranma ve Kötü Niyet Tazminatı

4857 sayılı İş Kanununda belirtilene göre işveren biyolojik olarak ve işin niteliğini etkileyecek sebepler bulunmadıkça bir çalışanın, iş akdinin feshedilmesinde cinsiyet ya da hamilelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak farklı bir işlem uygulayamaz. Eğer işveren, kadın çalışanın iş sözleşmesini feshederken hamile kalmasını ya da doğum yapmasını sebep gösterirse kadın çalışan, dört aya kadar ücreti tutarında tazminat talep edebilmektedir. Bu tazminat diğer ihbar ya da kıdem tazminatından farklı olmaktadır. Eğer işten çıkarılmayla alakalı yeterli kanıt mevcutsa işverenden kötü niyet tazminatı da talep edilebilmektedir.

Emzirme Ödeneği 

5510 sayılı Kanuna göre sigortalı çalışan kadın çalışanın emzirme ödeneğini alabilmesi için doğumdan önceki bir yıllık süre içerisinde en az 120 günlük sigorta priminin çalışan adına bildirilmiş olması gerekmektedir.

Doğum izninde işten çıkartılan kadın çalışanın kıdemi tazminatı, ihbar tazminatı, işe iade davası, geçici iş göremezlik, eşit davranma tazminatı ve emzirme ödeneği gibi birçok hakkı bulunmaktadır. Eğer işveren kadın çalışanı gebelik ya da doğum nedenleriyle feshetmediğini söylüyorsa bu iddiasını kanıtlayıcı unsurların olması gerekmektedir.

İlginizi çekebilir; İşçinin Haklı Nedenlerle Fesih Hakkı Nedir?