Performans Değerlendirmenin Amaçları Nelerdir?
Küresel rekabet çağında şirketlerin gelişimi, personellerinin gelişimi ve performans artışı ile doğrudan orantılıdır. Günümüzde neredeyse her şirket düzenli aralıklarla personellerinin performansını ölçmek için performans değerlendirme yöntemlerine başvurmaktadır. Performans değerlendirme en basit tanımı ile bir örgüt içerisinde çalışan personellerin yeteneklerinin ve davranışlarının değerlendirilmesi, verimliliklerini düşüren faktörlerin belirlenerek ortadan kaldırılması, verimliliklerini artırmak için gerekli olan eğitimlerin sağlanmasını hedefleyerek belirli aralıklarla yapılan ölçümlerdir. Bu değerlendirme işlemi, hem işletmelere hem de çalışanlara sayısız avantaj sağlamaktadır. Performans değerlendirmenin amaçlarını sizler için derledik.
Pusula360 ile performans değerlendirme süreçlerinizi %75 kısaltın.
1. Personele Geribildirim Sağlama
İşyerinde çalışan personele kendi durumları hakkında belirli aralıklarla geri bildirimde bulunmak performans değerlendirmenin amaçları arasında önemli bir yere sahiptir. Personele bir önceki değerlendirmeye göre kat etmiş olduğu mesafenin bildirilmesi, kendi eksik yönlerini görmesi ve gelecekte de bunları düzeltmeye yönelik gayret göstermesi açısından yararlı bir durumdur. Geribildirimler sayesinde işverenin personelden ne gibi beklentilerinin olduğu konusu da açıklığa kavuşmaktadır.
2. Terfilerin Adil Olarak Yapılması
Personel değerlendirme işleminin en önemli amaçlarından biri de şirket içerisinde bulunan daha yüksek konumlara kimlerin, hangi kriterlere göre geleceğinin belirlenmesidir. Elbette bir şirket bünyesinde çalışan herkes daha iyi bir konuma yükselmek için gayret etmektedir. Ancak yapılacak olan terfi işlemlerinin sağlam bir temele dayanması, diğer şirket çalışanlarının da rızasının kazanılması açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu da yapılacak terfilerin, rasyonel bir değerlendirme işlemi neticesinde gerçekleştirilmesi ile mümkündür.
3. Promosyonların ve Zam Oranlarının Belirlenmesi
Günümüzde pek çok şirket, çalışanlarını motive etmek için belirli aralıklarla promosyonlar ya da küçük ikramiyeler vermektedir. Ancak verilen bu ikramiyelerin oranı, genellikle çalışanın göstermiş olduğu başarı ile orantılıdır. Denilebilir ki personel değerlendirmenin amaçları arasında dağıtılacak promosyon ve ikramiye miktarlarının belirlenmesi de yer almaktadır. Ayrıca çalışanlara yıllık olarak zamların oranı da yine personel değerlendirme işleminden elde edilen sonuçlara göre yapılmaktadır. Çalışanların bir değerlendirme dönemi içerisinde göstermiş olduğu performans, bir sonraki dönemde alacağı maaşın belirlenmesinde etkilidir.
4. İşten Çıkarılacak Kişilerin Tespit Edilmesi
Çalışanlarını işten çıkarmak, aslında hiçbir şirketin severek aldığı bir karar değildir. Ancak şirketler bazı durumlarda küçülmek durumunda kalabilir ya da bulundukları ekonomik ortam nedeni ile faaliyetlerini kısıtlama yoluna gidebilir. Bu gibi durumlarda işten çıkarılacak kişilerin belirlenmesi için de personel değerlendirme verilerine göre yapılır.
5. Personel Gelişiminin Teşvik Edilmesi
Personel değerlendirmenin amaçları içerisinde, personelin kendini geliştirmesi yönünde teşvik edici olması hususi bir yere sahiptir. Çalışanların kendilerinde var olan eksiklikleri görmeleri ve bu eksikliklerini giderme konusunda gönüllü olmalarını sağlamak için personel değerlendirme ateşleyici bir rolü üstlenmektedir. İnsanın doğası, kendisindeki eksiklikleri görme konusunda genellikle yetersizdir. Ancak sonuçları herkes tarafından kabul edilen rasyonel bir değerlendirmede ortaya çıkacak olan sonuçlar, kabul edilebilir niteliktedir.
6. Şirket İçi Motivasyonun Yüksek Tutulması
Başarılı olmak ve bu şekilde anılmak her çalışanın, hatta her insanın temel dürtüleri arasında yer alır. Aynı zamanda da başarısız olmak ve insanlar tarafından bu gözle görülmek de herkesi rahatsız eden bir durumdur. Personel değerlendirme şirket içerisinde personelin hangi tarafta konumlanacağına karar veren bir işlemdir. İyi tarafta olma dürtüsü ağır basacağından dolayı, personelin motivasyonu daima daha yüksek olacak ve başarılı olmak için daha fazla çaba gösterecektir.
7. Hedeflerin ve Beklentilerin Açık Olması
Hedefler, birim zaman içerisinde şirketlerin ulaşmaya çalıştıkları noktalardır. Performans değerlendirme uygulamasının yapıldığı şirketlerde, personelin ulaşması gerekene hedefler açıkça belirtilmiştir. Bu da görev dağılımı konusunda karmaşa yaşanmasının önüne geçen bir durumdur. Personel değerlendirmenin amaçları içinde belirlenen bu hedeflere ne derecede ulaşıldığının ölçülmesi de yer almaktadır. Ayrıca hedeflere ulaşma konusunda yaşanan sapmanın derecesi ve bu sapmanın nedenleri de tespit edilerek düzeltilmeye çalışılmaktadır.
8. Koçluk ve Mentorluğun Teşvik Edilmesi
Koçluk ve mentorluk genellikle aynı anlamda kullanılsa da ikisi farklı kavramlardır. Koçluk, bir işletme içerisinde bulunanların becerilerini artırmak ve var olan becerilerini de geliştirerek daha etkili biçimde kullanmalarını sağlamak için, koç denilen profesyonel eğitmenler tarafından sağlanan eğitimler ya da yönlendirmelerdir. Akıl hocalığı olarak tanımlanabilecek mentorluk ise daha çok kariyer gelişimine odaklanmaktadır. Koçluk yöntemi daha çok sorulara dayanırken, mentorluk yöntemi tavsiyelere ve deneyim paylaşımlarına dayanmaktadır. Koçlar genellikle kurum dışından işletmeye dâhil edilen kimselerdir. Ancak mentor genellikle işletmenin içerisinde yer alan biridir. Personel değerlendirmenin amaçları arasında koçluk ve mentorluk yöntemlerinden etkin olarak faydalanabilmek için var olan eksikliklerin tespit edilmesi de vardır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda personellerin ya birebir olarak ya da küçük gruplar halinde koçlardan ve mentorlardan yararlanmaları sağlanır.
İlginizi Çekebilir; Hedef Bazlı Performans Değerlendirmesi Nedir?
9. İnsan Gücü Planlamasına Olanak Sağlaması
İnsan gücü ya da insan kaynağı şirketler açısından oldukça önemlidir. Şirketler, çalışanlarından uzun vadede daha yüksek verim alabilmek ya da yetenekli personelleri ile uzun vadede daha iyi sonuçlara ulaşabilmek isterler. Şirketin uzun vadeli planına dâhil olacak kişilerin belirlenmesi için de yine personel değerlendirme yöntemine başvurulur. Bu yöntemde elde edilen sonuçlara göre, yetenekli olarak kabul edilen kişilerle şirketin geleceği konusunda uzun vadeli planlar yapılabilir. Ayrıca kendini geliştirme konusunda yüksek potansiyele sahip olan personellerin de uzun vadede gerekli olan eğitimlere tabi tutularak uzun vadede daha elverişli hale gelmeleri sağlanır.
10. Örgütsel Gelişim İhtiyaçlarının Belirlenmesi
Şirketlerin gelişebilmesi ve verimliliğinin artabilmesi için yalnızca tek tek personelin performansının artırılması yeterli değildir. Bir bütün olarak tüm şirketin verimliliğinin artırılması ve bu verimliliğin önünde duran engellerin kaldırılması da büyük öneme sahiptir. Bu nedenle performans değerlendirmenin amaçları içerisinde, örgütsel gelişim açısından gerekli olan eğitimlerin ve ihtiyaçların belirlenmesi önemli bir yere sahiptir. Belirlenen bu eksiklikler, çeşitli eğitimler yolu ile giderilmeye ve şirket performansı arttırılmaya çalışılır. Şirketin gelişimine engel olan durumlar içerisinde kullanılan aletlerin ve malzemelerin yetersiz oluşu, yönetimin hatalı davranışları ya da eksiklikleri, iş bölümü konusunda yaşanan belirsizlikler ve aksaklıklar gibi durumlar en çok karşılaşılan eksikliklerdir. Personelin gelişimi için, şirket tarafından önündeki bütün engellerin kaldırılması gereklidir.
11. İşe Alım Kararlarının Değerlendirilmesi
Şirketler herhangi bir departmana yeni bir çalışan istihdam edecekleri zaman belirli şartlar ortaya koyarlar. Bu şartlara uygunluk taşıdığı iddiasıyla işe başvuran ve kabul edilen kişilerin gerçekten işe uygun olup olmadıkları, belirli bir dönem sonunda yapılacak olan performans değerlendirme sayesinde ortaya çıkacaktır. İş başvurusunda bulunan kişiler, her ne kadar dolu bir CV sunsalar da zaman zaman çok düşük performans sergileyebilmektedirler. Personelin işe alındıktan sonra performansının takip edilmesi, işe alma kararının doğruluğunu ya da yanlışlığını ortaya çıkaracaktır. Bu de sürekli olarak şirketin dinamik kalmasına ve maksimum verimliliğe sahip olan çalışanlar ile yola devam etmesine olanak sağlayan bir durumdur.
12. Şirket Kararlarına Meşruiyet Oluşturması
İş Kanunu’nda açıktan performans değerlendirme ile ilgili bir madde olmasa da, dolaylı olarak performans değerlendirmeye atıfta bulunulan maddeler vardır. Performans değerlendirmenin amaçları içerisinde, şirket yönetimi tarafından personel hakkında verilen kararlara meşruiyet dayanağı sağlaması önemli bir yere sahiptir. Yönetim tarafından alınan terfi, işten çıkarma, zam ya da kesinti gibi kararlar zaman zaman çalışanlar tarafından hukuki zemine taşınabilir. Şirketin elinde somut bir gerekçe olmaması, yasalar karşısında suçlu duruma düşmesine ve bazı yaptırımlara uğramasına neden olur. Ancak alınan kararın, rasyonel olarak gerçekleştirilmiş bir performans değerlendirme işlemine dayandığının belirtilmesi, alınan kararın yasalar karşısında meşru kabul edilmesini sağlayacaktır.
13. Hedef İle Gerçekleşen Durum Arasındaki Farkın Belirlenmesi
Personel değerlendirme uygulamalarının yapıldığı her şirkette personelin ulaşması gereken hedefler değerlendirme döneminin başında kendisine bildirilmektedir. Dönem sonunda yapılacak değerlendirme işlemi, personelin bu hedefe ne kadar ulaştığının ölçülmesini sağlar. Önceden belirlenen hedef ile gerçekleşen durum arasındaki fark, çalışanın performansını ortaya koyar. Hedef ile gerçekleşen durum arasındaki farkın çok yüksek olması, ilgili dönemde çalışanın performansının düşük olduğu anlamına gelir. Gerçekleşen durumun, belirlenen hedefe eşdeğer ya da daha üzerinde olması ise performans açısından başarılı bir dönem geçirilmiş olduğuna işaret eder. Bu da şirketin personel hakkında karar almasını kolaylaştırır.
Pusula360 performans değerlendirme sistemi; yetkinlik ve hedef bazlı performans ölçümünü kolay ve hızlı bir şekilde tamamlamanızı sağlayan yeni nesil bir sistemdir. Ücretsiz denemek için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz, sorularınız için bize iletişim kanallarımızdan ulaşabilirsiniz.