Yetkinlik Nedir? Yetkinlik Çeşitleri Nelerdir?
Yetkinlik, işin büyük bir bölümünü etkileyen ve işteki performansla ilişkili olan bilgi, beceri ve tutum kümesidir. Kabul edilen standartlara göre eğitim ve geliştirme yoluyla iyileştirilebilir.
Yetkinlik, çalışanların yüksek performans seviyelerine ulaşmak için işlerine hakim olması veya edinmeleri gereken davranıştır. Aynı zamanda yeterlilik, bir organizasyonun minimum standartlarından oluşan bir sistemle ilgilidir.
Yetkinlik kavramı iş hayatımızın en önemli ögelerinden biridir. Bu sebeple hem çalışanlar hem de yöneticiler açısından büyük oranda önemlidir. Çalışanlar; yetkinliklerini değerlendirdiğinde, kendi çalışmaları hakkında bir kanıya varır. Bu durum kişinin kendisinin ve kurumunun gelişmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Yetkinlik kavramı, yönetici ile çalışan arasında etkin iletişimin kurulmasında da önemli bir rol oynamaktadır.
Pusula360 yetkinlik bazlı hazır formlar sunar.
Kariyer hedefleriniz doğrultusunda hayal ettiğiniz bir iş yaşamına kavuşmak ve başarılı olmak için yetkinliklerinizi daima geliştirmeniz ve eklemeler yapmanız gerekmektedir. Çalışanlar yetkinliklerini değerlendirme aşamasında kendi beklentilerinin bilincinde olmalı ve kendisine yeni bir yol haritası çizmelidir. Her birey, iş yaşamında kendisinden beklenenin ne olduğunun analizini yapmalı ve bu doğrultuda yetkinliklerini geliştirmelidir.
(İlginizi çekebilir; Yetkinlik Bazlı Performans Değerlendirme Nedir?)
Değişen ve gelişen iş hayatında, bireyler kendi yetkinliklerinin farkında olarak hareket etmeli aynı zamanda eksiklerini tamamlama aşamasında da düzenleme yapmalıdır.
Yetkinlik Türleri Nelerdir?
Yetkinlik türlerini aşağıda görüldüğü üzere 3 madde şeklinde ele alabiliriz.
1. Temel Yetkinlikler
Temel yetkinlikler, kuruluşun tüm çalışanlar için ihtiyaç duyduğu temel becerileri kapsar. Bunlar; çalışanların yerine getirmesi gereken temel sorumluluklardandır. Bu, her kuruluşun kendi değerlerine, felsefesine ve hedeflerine bağlı olduğu için şirketten şirkete değişiklik gösterir. Ayrıca, iletişim becerileri veya ekip çalışması gibi temel gereksinimleri de kapsayabilir. Çoğu iş, diğer insanlarla bir dereceye kadar çalışabilmenin temel bir unsurunu gerektirir. Kuruluşun hedefleri, kuruluşun gücünü ve benzersizliğini yansıtan geniş yetkinliklere yansır.
2. Fonksiyonel Yetkinlikler
Fonksiyonel yetkinlikler, her rol için benzersiz olan işe özgü beceriler ve davranışlardır. Örneğin, bir İK çalışanı için yetkinlik, müşteri şikayetlerini etkin bir şekilde ele alma becerisi olabilir. Bir muhasebeci için bir yetkinlik, raporlar hazırlamak için belirli bir tür finansal veriyi analiz etme yeteneği olabilir.
İşlevsel yeterlilikler, çalışanın pozisyonunda en iyi performans gösteren kişi olması için hangi davranışların veya becerilerin gerçekleştirilmesi gerektiğini açıklamalıdır.
3. Yönetsel Yetkinlikler
Liderlik yetkinlikleri genellikle denetim ve yönetimle ilgili roller için kullanılır ancak bir çalışanın başkalarına liderlik etmesini gerektiren herhangi bir iş pozisyonuna da uygulanabilir. Karar verme yetenekleri gibi liderlik becerileri ve davranışları içerirler.
Yetkinlik Modelleri Nelerdir?
Yetkinlik modeli, bir çalışanın işini başarılı bir şekilde gerçekleştirmesini sağlayan belirli becerileri, bilgileri ve davranışsal gereksinimleri ortaya koyan ve insan kaynakları departmanı tarafından geliştirilen bir kılavuzdur. Yetkinlik modellerini; Temel Yetkinlikler, Yönetsel Yetkinlikler ve Fonksiyonel Yetkinlikler olarak 3 kategoride ele alabiliriz.
Yetkinlik modelleri, organizasyon içinde performans başarısının nasıl olması gerektiğini tanımlar. Model işe alım uygulamaları, yetenek yönetimi, eğitim ve performans değerlendirmesine uygulanır. Yetkinlik modelleri aşağıdaki gibi uygulanabilir:
İşe alım, tam gelişmiş yetkinlik modelleri genellikle iş ilanlarının geliştirilmesi için kullanılır. İyi tanımlanmış ve net olduklarında, kuruluşların daha yakından eşleşen adaylar bulma şansı daha yüksektir.
Yetenek / performans yönetimi, organizasyon başarısını tanımlar. İşgücünün performansına bağlıdır. Yetkinlik modeli, bir organizasyon içindeki her rol için performans başarısının nasıl olması gerektiğini tanımlayabilir. Bu kıyaslama, İK'nın her bir işin işlevini organizasyonel hedeflerle ilişkilendirmesine yardımcı olur ve ayrıca çalışanların yeteneklerinin geliştirilmesine katkı sağlar.
Performans değerlendirmesi, yetkinlik modelleri, bir performans incelemesi sırasında çalışanları uygun şekilde değerlendirmek için gereken çerçeveyi sağlar.
İlginizi çekebilir;
360 Derece Performans Değerlendirmesinde Kullanılan Yetkinlikler Nelerdir?
